Μπαμπά, μην τρέχεις: Τα παιδιά ξέρουν, οι γονείς θέλουν;

"Μπαμπά, μην τρέχεις": ένα μήνυμα τόσο παλιό, όσο τα μαγνητάκια στις μεταλλικές κονσόλες των αυτοκινήτων μιας άλλης εποχής. Σήμερα τα μαγνητάκια δεν θα
στέκονταν στιγμή στα πλαστικά ταμπλό. Το μήνυμα όμως στέκει. Παραμένει επίκαιρο, καθώς η υπερβολική ταχύτητα είναι μια από τις κύριες αιτίες σοβαρών τροχαίων. Άλλες σεσημασμένες σκοτώστρες είναι η παραβίαση του κόκκινου, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η οδήγηση με το βλέμμα στις οθόνες των κινητών και η μη χρήση της ζώνης ασφαλείας. Όλες έχουν να κάνουν με τη συμπεριφορά οδηγών κι επιβατών.
Αυτούς τους οδικούς "τρόπους" των ενηλίκων ζωγράφισαν τα 280 παιδιά που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Ελληνικής Αστυνομίας να στείλουν ηλεκτρονικά έργα με θέμα: "ταξιδεύω με ασφάλεια στις γιορτές - συμβουλές στους γονείς". Οι περισσότερες ζωγραφιές παρουσιάζονται στην έκθεση "η οδική ασφάλεια μέσα από τα μάτια των παιδιών" που άνοιξε στο Golden Hall από τη Δευτέρα. Παιδιά και γονείς καλούνται να επισκεφθούν την έκθεση και να ενημερωθούν από αστυνομικούς της Τροχαίας σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής.

"Μπαμπά μην τρέχεις", "Μαμά μην τρέχεις", εικόνες με αυτοκίνητα που παραβιάζουν την οδική σήμανση και προκαλούν ατύχημα, πολλές αναφορές στη χρήση τηλεφώνου. "Μεγάλο ποσοστό από τις 214 ζωγραφιές έχουν θέμα το κινητό την ώρα της οδήγησης, γεγονός που μάλλον σημαίνει ότι το χρησιμοποιούμε κατά κόρον", λέει στο News247 η Ιωάννα Ροτζιώκου, Αστυνόμος Β', εκπρόσωπος τύπου της ΕΛΑΣ. "Είναι εντυπωσιακό ότι τα παιδιά καταλαβαίνουν ποιες είναι οι παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας χωρίς να τον έχουν διδαχτεί. Μέσα από την έκθεση, όμως, θέλουμε να περάσουμε κι ένα μήνυμα στους ενήλικες ότι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται έχει επιπτώσεις όχι μόνο στους εαυτούς τους, αλλά και στα παιδιά τους".

* Φωτογραφίες: Χρήστος Αργύρης
Αλλά πώς τελικά συμπεριφερόμαστε στο δρόμο; Μια ματιά στα τελευταία στοιχεία της τροχαίας με τον απολογισμό του 2016 δείχνει ότι η κατάσταση δεν άλλαξε πολύ σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο χρόνο. Καταγράφεται σημαντική μείωση 20% του αριθμού των σοβαρών ατυχημάτων, αλλά οι απώλειες ζωής στην άσφαλτο βρίσκονται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο: 804 θάνατοι το 2016, 789 το 2015.

Καταγράφεται σημαντική μείωση 20% του αριθμού των σοβαρών ατυχημάτων, αλλά οι απώλειες ζωής στην άσφαλτο βρίσκονται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο: 804 θάνατοι το 2016, 789 το 2015.

Πιο αντιπροσωπευτική εικόνα έχει κανείς αν δει τις τάσεις σε βάθος χρόνου. Από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας παρατηρείται μια σταδιακή μείωση στον αριθμό των οδικών ατυχημάτων. Ενδεικτικά, το 2.000 είχαμε 2.037 νεκρούς στους δρόμους, ενώ το 2007 οι απώλειες έφθασαν τις 1.612. Η πτωτική τάση επιταχύνθηκε τη δεκαετία που διανύουμε και είναι σίγουρα θετική εξέλιξη το ότι σε σχέση με 10 χρόνια πριν ο αριθμός των θανάτων φαίνεται να σταθεροποιείται στο μισό.
Οι λόγοι αυτής της μεταβολής φαίνεται να σχετίζονται λιγότερο με αναβάθμιση της οδικής μας νοοτροπίας και περισσότερο με άλλους παράγοντες: Από το 2000 και μετά αυξήθηκαν οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων, επομένως μπήκαν πιο πολλά ασφαλή οχήματα στην κυκλοφορία και οι οδικές υποδομές βελτιώνονται συνεχώς, ενώ, από το 2010, η οικονομική κρίση μείωσε τις αποστάσεις που διανύονται με αυτοκίνητο. Τίποτα από τα παραπάνω όμως δεν έχει να κάνει με το πώς χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο και το δρόμο. Το πολύ πολύ να διαπιστώσει κανείς ότι οι επιβάτες των εμπρός καθισμάτων φορούν πια τις ζώνες τους (σε κάποιο βαθμό αυτό έχει να κάνει με τις "ενοχλητικές" ηχητικές υπενθυμίσεις των σημερινών αυτοκινήτων). Όμως εκτός από τη χρήση ζώνης στις εμπρός θέσεις, λίγα φαίνεται να έχουν αλλάξει.
Έτσι η Ελλάδα ακολουθεί μεν τα ευρωπαϊκά trend στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, αλλά στο σχετικό ευρωπαϊκό άτλαντα οι επιδόσεις της παραμένουν αρκετά χαμηλές, με 74 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού ετησίως, έναντι 52 που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Πάντως, το παράδειγμα της Ισπανίας, η οποία μετρά 36 νεκρούς ανά 100.000 ανθρώπους, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε ένα πολύ αρνητικό οδικό ρεκόρ, ανάλογο με της Ελλάδας, δείχνει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Ανάλογο success story έχει να δείξει και η Πορτογαλία, η οποία πλέον ξεπερνά την Ελλάδα στον τομέα της οδικής ασφάλειας, παρότι 20 χρόνια πριν οι δρόμοι της ήταν πιο επικίνδυνοι από τους ελληνικούς.

Μεγαλύτερη πρόκληση: η ανθρώπινη συμπεριφορά στο δρόμο

Η Ευρώπη υλοποιεί με επιτυχία το σχέδιο για τη μείωση των θανάτων από τροχαία κατά 50% μεταξύ 2010 και 2020. Το πλάνο στηρίζεται σε τρεις πυλώνες:

Τη βελτίωση της οδικής υποδομής.
Τα ασφαλέστερα οχήματα και την προώθηση της αυτόνομης οδήγησης, στη διάρκεια της οποία το αυτοκίνητο κινείται αυτόματα, χωρίς τη συμμετοχή του οδηγού.
Την παρέμβαση σε επίπεδο χρηστών, που περιλαμβάνει αυστηρότερα πρόστιμα, καλύτερη εκπαίδευση και προγράμματα ευαισθητοποίησης του κοινού για την οδική ασφάλεια.

Οι ευρωπαϊκοί δρόμοι θα γίνονται συνεχώς ασφαλέστεροι και οι προβλέψεις θέλουν την Ελλάδα να ακολουθεί την τάση. Όμως η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά στο δρόμο. Κι έχει σχέση, όπως δείχνει το ευρωπαϊκό παράδειγμα, με το νομικό πλάισιο, την αστυνόμευση, την εκπαίδευση. Αλλά και με την προσαρμογή στις σύγχρονες προκλήσεις: την ώρα, για παράδειγμα, που η χρήση smartphone κατά την οδήγηση τείνει να γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εξετάζει μείωση προστίμων -και- για τη συγκεκριμένη παράβαση. Αντιθέτως, στη Βρετανία -που έχει πολύ καλές επιδόσεις στον τομέα της οδικής ασφάλειας- από τις αρχές του Μάρτη το πρόστιμο για χρήση κινητού διπλασιάστηκε και οι υπότροποι απειλούνται με αφαίρεση διπλώματος.
Όσο καλύτερα τα πηγαίνει μια χώρα στην οδική ασφάλεια, τόσο σημαντικότερο γίνεται να αντιμετωπίζει συνολικά το θέμα, αν θέλει να συνεχίσει να βελτιώνεται. Ή, όπως το αποτύπωσε στη ζωγραφιά της και μια μαθήτρια: