Ο Βασίλης Βράντζας για την αναδιοργάνωση, τα μισθολογικά, το συνταξιοδοτικό

Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του Βασίλη Βράντζα, προέδρου της Ένωσης Αξιωματικών Αττικής, στη Γενική Συνέλευση: Σας καλωσορίζω στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσής μας

και σας ευχαριστώ για τη θερμή ανταπόκρισή σας να βρίσκεστε σήμερα εδώ. Από ότι βλέπω η αίθουσα αποδεικνύεται πολύ μικρή για να εξυπηρετήσει το πλήθος των συναδέλφων που είναι εντός και εκτός της αιθούσης και στους διαδρόμους αυτής. Αυτό καταδεικνύει το μεγάλο ενδιαφέρον των μελών μας για τα τεκταινόμενα του συνδικαλιστικού κινήματος και ειδικότερα της Ένωσής μας. Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος, περιεκτικός και σαφής, θέτοντας τα κυριότερα προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο μας, μακριά από λαϊκισμούς και μαξιμαλιστικές κορώνες. Θα ξεκινήσω με το κυριότερο θέμα, κατά την άποψη μου, που είναι η ριζική μεταρρύθμιση του οργανισμού της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς αφορά την αποτελεσματική λειτουργία του Σώματος και έχει επίπτωση (θετική η αρνητική) σε ολόκληρη την κοινωνία.

1. Ριζική μεταρρύθμιση της ΕΛ.ΑΣ.: Η μεταρρύθμιση του οργανισμού της ΕΛ.ΑΣ. είναι μία «πονεμένη» ιστορία. Ο κάθε υπουργός Προστασίας του Πολίτη (πολλές φορές και της ιδίας κυβερνήσεως) εξαγγέλει και εφαρμόζει τη δική του «μεταρρύθμιση», χωρίς την ύπαρξη στρατηγικού σχεδιασμού, συνέχειας και συνέπειας, με αποτέλεσμα μόλις αλλάξει ο υπουργός, ο επόμενος να πραγματοποιεί τη δική του μεταρρύθμιση, ανατρέποντας πλήρως την προηγούμενη. Εδώ θα μου επιτρέψετε να καταθέσω την μαρτυρία μου από μία συζήτηση που είχα με τον αρχηγό της Κυπριακής Αστυνομίας σε πρόσφατο υπηρεσιακό ταξίδι στην Κύπρο. Με ενημέρωσε ότι η Κυπριακή αστυνομία σχεδιάζει ριζική μεταρρύθμιση του Σώματος και για το λόγο αυτόν έχει προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για να επιλεγεί ο κατάλληλος οίκος, ο οποίος θα πραγματοποιήσει τη μεταρρύθμιση, με χρονική διάρκεια περάτωσης αυτής την πενταετία, δηλαδή η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης θα χρειαστεί 5 χρόνια από την έναρξη αυτής. Τα συμπεράσματα τα αφήνω σε εσάς. Επανερχόμενος στα δικά μας, όπως προείπα ο κάθε υπουργός κάνει τα δικά του «μερεμέτια» κατά το δοκούν και τα ονομάζει μεταρρύθμιση. Η τελευταία προσπάθεια, που έγινε πριν δύο χρόνια περίπου, αναδιάρθρωσης και αναδιάταξης των υπηρεσιών μόνο ως μερεμέτια μπορεί να χαρακτηριστεί, η οποία κρίνεται ανεπαρκής για την αποτελεσματική λειτουργία του οργανισμού μας.

Ο στόχος μιας αναδιάρθρωσης οφείλει και πρέπει να είναι η εξοικονόμηση ανθρωπίνων και υλικών πόρων, οι οποίοι θα κατευθυνθούν στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας, κυρίως αυτής που απασχολεί την καθημερινότητα του πολίτη και τον κάνει να αισθάνεται ανασφαλής ακόμη και μέσα στο ίδιο του το σπίτι (κλοπές, ληστείες κτλ.). Επιτεύχθηκε αυτός ο στόχος με την πραγματοποιηθείσα αναδιάρθρωση – αναδιάταξη των υπηρεσιών; Κατά την άποψη μου όχι. Από τις επισκέψεις του προεδρείου και μελών του Δ.Σ. της Ένωσης Αξιωματικών Αττικής σε αστυνομικές υπηρεσίες του Λεκανοπεδίου, δυστυχώς διαπιστώθηκε ότι η επικρατούσα κατά το παρελθόν κατάσταση, όχι μόνο δεν βελτιώθηκε, αλλά σε πολλές περιπτώσεις χειροτέρεψε. Εξακολουθεί να επικρατεί η υποστελέχωση των υπηρεσιών, κυρίως αστυνομικών τμημάτων και τμημάτων ασφαλείας, η ανεπαρκής υλικοτεχνική υποδομή, η κατασπατάληση του ανθρωπίνου δυναμικού σε μέτρα τάξης και ασφαλείας με την παγιωμένη διαχρονικά πρακτική «βάλε όσους περισσότερους αστυνομικούς μπορείς, μην προκύψει πρόβλημα τάξης ή ασφάλειας και μας επιρρίψουν ευθύνες». Μία νοοτροπία ημών των διοικούντων αξιωματικών, που στην κυριολεξία κατασπαταλά ασκόπως το 30% της υπάρχουσας αστυνομικής δύναμης σε μέτρα τάξης, ασφάλειας και φύλαξης στόχων. Αν δεν αλλάξει αυτή η νοοτροπία και η καλύτερη μεταρρύθμιση να πραγματοποιηθεί κάποια στιγμή, δεν θα έχει θετικό αποτέλεσμα.

 Ως εκ τούτου, το βήμα που επιχειρήθηκε με την αναδιάρθρωση – αναδιάταξη των υπηρεσιών και έδωσε ορισμένα θετικά αποτελέσματα, όπως τις κινητές αστυνομικές μονάδες, ορισμένες συγχωνεύσεις υπηρεσιών, κυρίως Αστυνομικών Τμημάτων και Τμημάτων Ασφαλείας και τον τοπικό αστυνόμο στην περιφέρεια, σε καμία περίπτωση δεν είναι επαρκές και βέβαια δεν αποτελεί μεταρρύθμιση. Ο οργανισμός της αστυνομίας για να γίνει αποτελεσματικότερος και να προσφέρει τις δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες αστυνόμευσης στους πολίτες, χρήζει δομικής μεταρρύθμισης ικανής να θεραπεύσει χρόνιες παθογένειες και πελατειακές λογικές που ενυπάρχουν τόσο εντός του Σώματος, όσο και εκτός αυτού. Αυτή πρέπει να έχει ως στόχο την περαιτέρω συγχώνευση υπηρεσιών σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, κυρίως Αστυνομικών Τμημάτων και Τμημάτων Ασφαλείας, προς εξοικονόμηση ανθρωπίνων και υλικών πόρων και την ορθολογική ανακατανομή του προσωπικού από υπηρεσίες και καθήκοντα δευτερευούσης σημασίας (μέτρα τάξης, φυλάξεις στόχων, και λοιπά πάρεργα), σε υπηρεσίες αιχμής, πρόληψης και καταπολέμησης της εγκληματικότητας, που απασχολεί τους πολίτες της Αττικής και τους κάνει, όπως προείπα, να νιώθουν ανασφαλείς ακόμα και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Κλείνοντας το κεφάλαιο αυτό, σημειώνω ιδιαίτερα το διαχρονικά άλυτο πρόβλημα με την διάθεση των διοικητών αστυνομικών υπηρεσιών κυρίως Α.Τ. και Τ.Α. σε μέτρα τάξης και ασφάλειας, με αποτέλεσμα να απουσιάζουν από τις υπηρεσίες τους τις περισσότερες μέρες του μήνα, με όλα τα τυχόν δυσμενή αποτελέσματα που επιφέρει αυτή η κατάσταση στη διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των υπηρεσιών.  Δυστυχώς το θέμα αυτό δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα, παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις των ιθυνόντων.

2. Κρίσεις – Προαγωγές: Συνεχίζω με μία ακόμη «πονεμένη» ιστορία, ίσως τη μεγαλύτερη για τους αξιωματικούς. Για ακόμα μία φορά οι κρίσεις των αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. διενεργήθηκαν με το ισχύον εδώ και πάρα πολλά χρόνια αναχρονιστικό Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζει με αντικειμενικά κριτήρια την ορθή αξιολόγηση των κρινομένων αξιωματικών. Αντιθέτως αφήνει ανοιχτά «παράθυρα και πόρτες» για να εμφιλοχωρήσουν πολλά υποκειμενικά κριτήρια κατά την αξιολόγηση των αξιωματικών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αμφισβητήσεις (πάντα) και δυσμενείς εντυπώσεις που επηρεάζουν αρνητικά συνολικά το Σώμα.

Ειδικότερα κατά τις φετινές κρίσεις το δυσμενές κλίμα αμφισβήτησης, επέτεινε το πρωτοφανές γεγονός δύο κρίσεων μέσα σε διάστημα τριών μηνών, που οδήγησαν στην αποστρατεία πάρα πολλούς άξιους συναδέλφους, κυρίως ταξιάρχους και διευθυντές, αλλά και η καθυστερημένη έναρξη των τακτικών κρίσεων, κατά τριάντα ημέρες (πάντως εντός των χρονικών ορίων που επιτάσσει ο νόμος), με τα δημοσιεύματα των Μ.Μ.Ε. να ασχολούνται καθημερινά με αρνητικό τρόπο για τις αιτίες της καθυστέρησης (ασυμφωνίες μεταξύ διαφόρων παραγόντων, αντιθεσμικές παρεμβάσεις, κτλ.).

Τα προαναφερόμενα είχαν σαν αποτέλεσμα το σύνολο του Σώματος από τα τέλη Οκτωβρίου 2018 μέχρι και τα τέλη Φεβρουαρίου να βρίσκεται σε συνεχή αναβρασμό και οι κρινόμενοι αξιωματικοί να υποστούν το «μαρτύριο της σταγόνας» επί σχεδόν τέσσερις μήνες, με ότι αυτό συνεπάγεται για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.

Δυστυχώς παρά τις εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου μας (και όλων των προηγούμενων ηγεσιών) για νομοθέτηση νέου Π.Δ., ορθολογικότερου και αντικειμενικότερου, που να εξασφαλίζει εν πολλοίς την δικαιοσύνη και αξιοκρατία και να αποτρέπει τις αντιθεσμικές παρεμβάσεις, αλλά και τις δεκάδες επιτροπές που έχουν συσταθεί όλα αυτά τα χρόνια, τίποτε δεν προχώρησε προς αυτήν την κατεύθυνση και όλα τα πορίσματα βρέθηκαν στο καλάθι των αχρήστων. Προφανώς αυτή η κατάσταση εξυπηρετεί πολλούς εντός και εκτός του Σώματος, καθώς οι κρίσεις των αξιωματικών εργαλειοποιήθηκαν για αλλότριους σκοπούς, που δεν έχουν καμία σχέση με την αξιοκρατία και την επαγγελματική επάρκεια των κρινομένων αξιωματικών.

Η Ένωσή μας ως δύναμη ευθύνης έχει καταθέσει προ πολλού τεκμηριωμένες προτάσεις ριζικής αναμόρφωσης του συστήματος κρίσεων και προαγωγών. Προτάσεις που συμβάλλουν στην κατά το δυνατόν αντικειμενικοποίηση  των κριτήριων αξιολόγησης και σε κάθε περίπτωση  διασφαλίζουν την ορθή αξιολόγηση, αποτρέπουν τις αντιθεσμικές παρεμβάσεις και εξασφαλίζουν την τριαντακονταπενταετή τουλάχιστον παραμονή των αξιωματικών, εφόσον βέβαια έχουν τα απαιτούμενα προσόντα και προϋποθέσεις. Γιατί δυστυχώς με το ισχύον απαράδεκτο Π.Δ. οδηγούνται στην αποστρατεία συνάδελφοι με τριάντα και τριάντα ένα χρόνια υπηρεσίας (κυρίως Αστυνομικοί Διευθυντές), με ότι αυτό συνεπάγεται για τους ίδιους και τις οικογένειες τους.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου μας οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της και να δώσει επιτέλους λύση σε ένα θέμα που έχει κακοφορμίσει και διαβρώνει τη συνοχή και αποτελεσματική λειτουργία του Σώματος.

3. Νέο Μισθολόγιο: Δυστυχώς για όλους μας οι άσχημες ιστορίες συνεχίζονται με το νέο μισθολόγιο και το ασφαλιστικό. Ως προς το μισθολόγιο που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση και ήδη εφαρμόζεται από 01/01/2017, αυτό σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στις επιταγές της απόφασης του ΣτΕ,  που επιβάλει την αποκατάσταση των αποδοχών μας στα επίπεδα του Ιουλίου του 2012. Αντιθέτως μεσοπρόθεσμα μειώνει τις αποδοχές, ειδικά του χαμηλόβαθμου προσωπικού, στα επίπεδα του Αυγούστου του 2012, όπου και ξεκίνησαν οι μεγάλες μισθολογικές περικοπές για τις οποίες προσφύγαμε στο ΣτΕ  και δικαιωθήκαμε. Αλλά και άμεσα μείωσε τις αποδοχές (αναδρομικά από 01/01/2017) των προσληφθέντων πριν την 01/01/1993, με την αύξηση των εισφορών, οι οποίες πλέον υπολογίζονται επί του συνόλου των αποδοχών. Τη μόνη θετική παράμετρο που διακρίνω στο νέο μισθολόγιο είναι η ενσωμάτωση των επιδομάτων στο βασικό μισθό, πάγιο αίτημα των συνδικαλιστικών ενώσεων και ομοσπονδιών.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχθούμε λύσεις καταστροφικές που ακούγονται από κάποιες λαϊκίστικες φωνές για ανεξάρτητο μισθολόγιο των Σωμάτων Ασφαλείας και δεν πρέπει να γίνει αποδεκτό, ούτε καν ως θέμα συζήτησης. Στόχος μας, κατά την άποψη μου, πρέπει να είναι ένα μισθολόγιο που θα προωθεί και ενσωματώνει τις Αρχές που επικρατούν στα προηγμένα κράτη της Ευρώπης και είναι αυτές της αξιοκρατίας, και επιβράβευσης του καθενός εργαζομένου αναλόγως των προσόντων του, της θέσης ευθύνης που κατέχει και της εν γένει υπηρεσιακής του απόδοσης.  Οι παραπάνω αρχές σε ένα σύγχρονο μισθολόγιο είναι απαράβατες και επάνω σε αυτές πρέπει να οικοδομήσουμε κάτι καλύτερο για όλους τους συναδέλφους, ούτως ώστε και οι επιταγές του ΣτΕ να εφαρμοστούν, αλλά και οι αξίες που προανέφερα να επικρατήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Κλείνοντας τα θέματα τα μισθολογικά οφείλω να επισημάνω ότι αποτελεί θετικό γεγονός η εφάπαξ επιστροφή των οφειλομένων αναδρομικών ποσών και η εξαίρεσή τους από την επιπλέον φορολόγησή των, η οποία επιτεύχθηκε μετά από πολλούς αγώνες των ομοσπονδιών μας.

4. Ασφαλιστικό – Συνταξιοδοτικό: Ολοκληρώνω με το ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό, που μπορεί να φαντάζει μακρινό φίλες και φίλοι για όλους ή για τους περισσότερους που βρίσκεστε σε αυτήν την αίθουσα, δεν είναι όμως γιατί δυστυχώς τα χρόνια περνάνε πολύ γρήγορα. Είναι γνωστό σε όλους ότι τα πλήγματα που δέχθηκαν με το νόμο 4387/2016, οι συντάξεις είναι μεγάλα. Μειώνει αυτές μεσοσταθμικά περί το 20%,  πέραν των πολύ μεγάλων μειώσεων που είχαν υποστεί όλα τα προηγούμενα χρόνια και υπερέβαιναν το 40%. Βεβαίως είναι αλήθεια ότι ο προαναφερόμενος Νόμος περιέχει και μια θετική διάταξη για τους εργαζόμενους των Σωμάτων Ασφαλείας, καθώς προβλέπει τη διοικητική και οικονομική αυτονομία και αυτοτέλεια των ταμείων πρόνοιας (εφάπαξ), που δεν κατέληξαν στον «κουβά» της συγχώνευσης όλων των άλλων ταμείων (δημοσίου, ιδιωτικού τομέα και ελευθέρων επαγγελματιών), γεγονός που θα είχε ως αποτέλεσμα τις μεγάλες μειώσεις στις εφάπαξ παροχές και το μεγάλο χρονικό διάστημα αναμονής (3 έως 4 χρόνια) για τη χορήγησή τους. Και αυτό είναι κατά την άποψη μου μία μεγάλη νίκη του συνδικαλιστικού μας κινήματος.

Όμως το μεγάλο έγκλημα του Νόμου αυτού είναι ο διαχωρισμός των συνταξιούχων σε δύο ταχύτητες. και εξηγώ αμέσως τι εννοώ. Σύμφωνα με τον προαναφερόμενο νόμο οι συντάξεις που είχαν εκδοθεί προ της ενάρξεως αυτού (Μάιος 2016) , θα επανυπολογίζονταν με τα νέα δεδομένα που προβλέπει ο Νόμος, με εφαρμογή από 01/01/2019. Άμεση συνέπεια αυτού θα ήταν οι μεγάλες μειώσεις έως και 18% στην συντριπτική πλειοψηφία αυτών των συντάξεων. Με τροπολογία που κατέθεσε και ψήφισε τον περασμένο Δεκέμβριο η κυβέρνηση (νομίζω και όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης) καταργεί την διάταξη αυτή και δεν μειώνει τις παλιές συντάξεις που έχουν εκδοθεί προ του Μαΐου του 2016.

Το γεγονός αυτό κρίνεται απόλυτα σωστό, καθώς όπως προανέφερα οι συντάξεις έχουν υποστεί ήδη πολύ μεγάλες μειώσεις όλα τα προηγούμενα χρόνια. Από το σημείο αυτό όμως ξεκινά το έγκλημα στην κυριολεξία της ληστείας, όσο και αν ακούγεται βαριά η έκφραση, των νεότερων γενεών, δηλαδή αυτών που εξέρχονται του εργασιακού βίου μετά την ψήφιση του Ν. 4387/16 καθώς αφήνει ως έχει τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων για αυτές τις γενεές. Με τον υπολογισμό αυτό, οι μειώσεις στις νέες συντάξεις φθάνουν μέχρι και το 30%, με αποτέλεσμα να έχουμε «παιδιά και αποπαίδια», συνταξιούχους δύο ταχυτήτων και μάλιστα με διαφορά ημερών εξόδου από την εργασία ( Απρίλιος 2016- Μάιος 2016), με διαφορές εκατοντάδων ευρώ εις βάρος των νέων συνταξιούχων και των νεότερων γενεών που θα εξέρχονται εφεξής. Θα παρατηρηθεί το απαράδεκτο και απολύτως άδικο γεγονός, συνταξιούχος προ του Ν.4387/16 με 25 χρόνια υπηρεσίας να λαμβάνει μεγαλύτερη σύνταξη από αυτούς που συνταξιοδοτήθηκαν ή θα συνταξιοδοτηθούν μετά την εφαρμογή του Νόμου, με 35 και 40 χρόνια υπηρεσίας.

 Ασφαλώς ο παραπάνω διαχωρισμός δεν μου προξενεί ουδεμία έκπληξη, καθώς διάγοντας το 56ο έτος του βίου μου, γνωρίζω πολύ καλά ότι ο λαϊκισμός και η δημαγωγία στη χώρα μας έχουν αναχθεί σε επιστήμη εδώ και χρόνια. Τα εκατομμύρια των παλιών συνταξιούχων (2.500.000 εκατομμύρια και άνω) «μετράνε» για ευκολονόητους λόγους πολύ περισσότερο από τις λίγες δεκάδες χιλιάδες νέων συνταξιούχων, των οποίων οι συντάξεις δεν έχουν εκδοθεί ακόμα, σχεδόν τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του Νόμου και ως εκ τούτου δεν έχουν δει και βιώσει ακόμα τις μειώσεις. Οι δε νεότερες γενεές που θα υποστούν πολύ μεγάλες επιβαρύνσεις δεν σκέφτονται εκ των πραγμάτων την ημέρα συνταξιοδότησης, που φαντάζει πολύ μακρινή για αυτούς. Τα ερωτήματα που τίθενται στους αρμοδίους της κυβέρνησης είναι απλά. Και οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν, επίσης απλές και σαφείς. Υπάρχει πρόβλημα κύριοι με το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας; Εάν ναι, τότε τα βάρη κατανέμονται δίκαια προς όλους με βάση τις αρχές της αναλογικότητας, της αλληλεγγύης των γενεών και της ισονομίας των πολιτών που επιτάσσει το Σύνταγμα μας. Εάν δεν υπάρχει πρόβλημα στο ασφαλιστικό μας, εχθές και όχι σήμερα έπρεπε ο λεγόμενος νόμος Κατρούγκαλου, δηλαδή  ο Ν. 4387/16,  να καταργηθεί για όλους. Και αν δεν τον καταργήσετε εσείς, θα τον καταργήσει το ΣτΕ, γιατί παραβιάζει κατάφορα τις προαναφερόμενες αρχές. Αυτό το γνωρίζει και πρωτοετής φοιτητής της Νομικής. Εσείς δεν το γνωρίζετε; Εκτός και αν αυτός είναι ο σκοπός σας και ο νοών νοείτω. Σε κάθε περίπτωση  η παραμονή στη σημερινή κατάσταση, το ξανατονίζω, αποτελεί ληστεία έναντι των νεότερων γενεών. Ξεκάθαρα πράγματα.

Κυρίες και κύριοι,

Σε ένα σύγχρονο κράτους δικαίου όπως θέλει να είναι ή να γίνει η χώρα μας, όλα τα προαναφερόμενα αποτελούν βασικά συστατικά για την εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία των υπηρεσιών, του κρατικού μηχανισμού, και γενικότερα της οικονομίας, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και ιδιαίτερα των νεότερων γενεών, οι οποίες καλούνται να ανταπεξέλθουν σηκώνοντας  το πολύ βαρύ φορτίο ενός δυσθεώρατου δημοσίου χρέους, που αφήνει παρακαταθήκη η γενιά των δεκαετιών 1980-2010, με όλες τις δυσμενείς συνέπειες που επιφέρει αυτό στο βιοτικό τους επίπεδο. Οι αγώνες μας θα πρέπει να είναι προσανατολισμένοι κυρίως προς όφελος αυτών των γενεών, αποφεύγοντας λάθη και παραλείψεις που ενδεχομένως καταστήσουν ακόμη δυσμενέστερη τη θέση τους, τόσο ως επαγγελματίες, όσο και ως πολίτες της χώρας.

Σας ευχαριστώ.