Το εργασιακό μπούλινγκ (mobbing) στις αστυνομικές υπηρεσίες - Τί προβλέπει η νέα νομοθεσία

Του ΠΑΠΑΔΑΚΗ Θεόφιλου

 

Πολλές φορές συνάδελφοι καταγγέλλουν προφορικά, υπηρεσιακές συμπεριφορές

προϊσταμένων προς υφισταμένους, που δεν συνάδουν με την νομοθεσία, τους κανονισμούς, τις συνταγματικές αρχές της ισότητας, της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης και σίγουρα είναι αντιδεοντολογικές και αυθαίρετες, έως και βάναυσες, άδικες και ταπεινωτικές.

Νομοτελειακό αποτέλεσμα των άδικων και αντιεπαγγελματικών συμπεριφορών, είναι η διατάραξη της λειτουργίας και του έργου των Υπηρεσιών, αλλά και η πρόκληση διαταραχών στην υπηρεσιακή, προσωπική και οικογενειακή ζωή των θυμάτων και η πρόκληση βλάβης στην σωματική και ψυχική τους υγεία. Οι άδικες, βάναυσες και ταπεινωτικές συμπεριφορές, είναι ποινικά, αστικά και πειθαρχικά καταλογιστέες στον δράστη τους.

Απάντηση δίνει η νέα διάταξη του άρθρου 4 του ν. 4808/2021 για το εργασιακό BULLYING και MOBBING (εκφοβισμό, μπούλινγκ στους χώρους εργασίας) με τίτλο "Πρόκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά" με τίτλο:

"Απαγόρευση βίας και παρενόχλησης στην εργασία".

Δηλαδή, πλέον του Πειθαρχικού Δικαίου, ο νομοθέτης, με διατάξεις Νόμου, αλλά και με εξειδικευμένη Υπουργική Απόφαση, για τον εργασιακό χώρο στον Δημόσιο Τομέα, ρητά, ξεκάθαρα και με σαφήνεια, προβλέπει, καθορίζει και τιμωρεί τις παράτυπες, βάναυσες, άδικες και αυταρχικές αποφάσεις και συμπεριφορές κάθε επιπέδου της διοίκησης σε βάρος των υφιστάμενων εργαζομένων υπαλλήλων, σε ολόκληρο, ανεξαιρέτως, τον Δημόσιο τομέα, δηλαδή και στα Σωμάτα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις. Έτσι, για τον Δημόσιο Τομέα έχει εκδοθεί, η σχετική Υπουργική Απόφαση με Αριθμό ΔΙΔΑΔ/Φ.64/946/οικ.858/2023 με αριθμό ΦΕΚ 343/Β/26-1-2023 και τίτλο "Πρόληψη και αντιμετώπιση φαινομένων βίας και παρενόχλησης στην εργασία σε φορείς του Δημοσίου", που αφορά όλο τον Δημόσιο Τομέα, δηλαδή εφαρμόζεται και στους εργαζόμενους στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Συγκεκριμένα οποιοσδήποτε που έχει κάθε σχέση εργασίας ή υπηρεσίας, με συνεχή σκληρή συμπεριφορά του, κυρίως σε ηθικό τομέα, προκαλεί βλάβη της ψυχολογικής υγείας στον υφιστάμενο, τιμωρείται τουλάχιστον με ποινή φυλάκισης. Η δε ποινική δίωξη, στις περισσότερες περιπτώσεις, ασκείται αυτεπαγγέλτως, διότι παραπέμπει σε αντίστοιχα εγκλήματα του Ποινικού Κώδικα.

Παρατηρώντας καθημερινές περιπτώσεις στην υπηρεσία και γενικότερα σε πολλές Αστυνομικές Υπηρεσίες, διαπιστώνεται καθαρά ότι πληρούνται και η αντικειμενική και η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος που προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4808/2021 και στην ανωτέρω Υπουργική Απόφαση.

Συνιστούν επομένως, εκφοβισμό και πρόκληση βλάβης της ψυχικής υγείας των συναδέλφων, κάθε είδους παράτυπες, παράνομες, αυταρχικές, βάναυσες, άδικες, ταπεινωτικές και αποκλίνουσες συμπεριφορές κάθε προϊσταμένου προς κάθε υφιστάμενο, είτε λαμβάνουν χώρα ευθέως, είτε έμμεσα με συγκαλυμμένο τρόπο. Στοχεύουν δε, στην απαξίωση, στην δυσφήμηση, στην διάκριση, στην αποτροπή άσκησης  έννομου δικαιώματος και στην υπηρεσιακή απομόνωση του συναδέλφου - θύματος.

 Τέλος, MOBBING συνιστά ιδιαίτερα στον ευαίσθητο εργασιακό περιβάλλον της Αστυνομίας, η παράνομη και καταχρηστική μέθοδος της ψυχολογικής χειραγώγησης, που ο θύτης - δράστης διασπείρει αμφιβολίες στο θύμα, διαστρεβλώνοντας τα πραγματικά περιστατικά και διαψεύδοντάς το, ώστε το θύμα να μην είναι βέβαιο για την μνήμη, την αντίληψη και την λογική του (το λεγόμενο "GASLIGHTING").

Δυστυχώς διαπιστώνουμε στον Οργανισμό της Ελληνικής Αστυνομίας, να ισχύει πολλές φορές, το παράδοξο ότι ο κατά βαθμό ανώτερος να αντιμετωπίζεται "σαν εργοδότης που έχει πάντα "δίκιο". Ας μην ξεχναμε ότι εργοδότης όλων εμάς των εργαζόμενων Αστυνομικών, είναι το Ελληνικό Δημόσιο και ο Έλληνικός Λαός τον οποίον υπηρετούμε. Δεν είναι "εργοδότες" μας οι κάθε κατά βαθμό προϊστάμενοι, διοικητές ή οι διευθυντές Υπηρεσιών. Γιατί όμως ορισμένοι Αστυνομικοί Προϊστάμενοι έχουν την παράνομη νοοτροπία ότι οι υφιστάμενοι τους εργάζονται στην δική τους "επιχείρηση" και είναι υποχρεωμένοι να υποκύπτουν στις παράνομες συμπεριφορες και τις ιδιοτροπίες τους; Πρέπει άμεσα να σταματήσουν αυτές οι παράνομες συμπεριφορές και να εφαρμοστεί η νομιμότητα.

Με τον όρο ΜΟΒΒΙNG εννοείται η ηθική παρενόχληση εργαζομένων στο χώρο εργασίας τους. Είναι δηλαδή κάθε καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια, με πράξεις ή παραλείψεις, με γραπτά μηνύματα κλπ και μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή την σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του ατόμου, να θέσει σε κίνδυνο την εργασία του ή να διαταράξει το εργασιακό κλίμα.

Η ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας παίρνει τη μορφή ταπεινωτικής συμπεριφοράς, άνισης μεταχείρισης, προσβολών, απομόνωσης, εξώθησης σε σφάλματα, απειλών, άσκησης ψυχολογικής βίας, ανάθεσης υπερβολικού όγκου εργασίας σε συνδυασμό με κακόβουλα σχόλια για την δήθεν ελλιπή απόδοση, τοποθέτησης σε θέση "ψυγείο" χωρίς καθήκοντα και αντικείμενο εργασίας κτλ.

Με απλά λόγια η συμπεριφορά του θύτη - δράστη αρκεί να έχει τα κάτωθι στοιχεία:

• Να είναι ανεπιθύμητη, εχθρική, εκφοβιστική ή ταπεινωτική.

• Να θεμελιώνει στην ουσία σχέση δράστη - θύματος.

• να δημιουργεί εχθρικό περιβάλλον στον εργασιακό χώρο, προσβάλλοντας την αξιοπρέπεια, την τιμή, ακόμα και την υγεία (συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής) ενός προσώπου, ώστε να θεωρείται ως συμπεριφορά MOBBING. 

Επιγράμματικα, το υπηρεσιακό μπούλινγκ/MOBBING αποτελεί ως πράξη έγκλημα και νομικά ισχύουν τα κάτωθι:

- Είναι πλημμέλημα που στις περισσότερες περιπτώσεις διώκεται ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΩΣ, σύμφωνα και με το άρθρο 312 του Ποινικού Κώδικα.

- Διώκεται παράλληλα και από πλευράς πειθαρχικού δικαίου της Ελληνικής Αστυνομίας (π.δ. 120/2008) ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΑ με ανώτερες πειθαρχικές ποινές.

- Χρειάζεται αναφορά - καταγγελία: α) Αναφορά παραπόνων σύμφωνα με το άρθρο 45 του π.δ. 141/1991 και β) μηνυτήρια αναφορά/ υποβολή έγκλησης σύμφωνα με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας,από πλευράς των παθόντων εργαζομένων Αστυνομικών.

- Πέραν της ποινικής και πειθαρχικής πλευράς ο εργαζόμενος έχει το νόμιμο δικαίωμα να υποβάλλει αυτοτελώς:

α) Αστική αγωγή κατά του δράστη λόγω αδικοπραξίας, δηλαδή λόγω της ατομικής νομικής ευθύνης του, σε προσωπικό επίπεδο στα Πολιτικά (Αστικά) Δικαστήρια.

β) Αίτηση αποζημίωσης στα Διοικητικά Δικαστήρια κατά του Δημοσίου.

Θετικό σημείο στον νομό, για το συγκεκριμένο έγκλημα, είναι ότι  το βάρος της απόδειξης της τυχόν αθωότητάς του δράστη του MOBBING, απονέμεται στον ίδιο τον καταγγελόμμενο/δράστη.

Αυτό σημαίνει, με βάση τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, πως όταν ο εργαζόμενος καταγγέλλει ότι υφίσταται βία και παρενόχληση, ο καταγγελόμμενος/δράστης κατά του οποίου στρέφεται, πρέπει να αποδείξει ότι δεν συνέβησαν τα όσα ο εργαζόμενος/θύμα ισχυρίζεται, εφαρμόζεται δηλαδή, το "ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ". Αυτό συμβαίνει διότι το MOBBING, δυστυχώς, είναι δύσκολο να τεκμηριωθεί από το θύμα, λόγω των ψυχολογικών επιπτώσεων που υφίσταται και επειδή οι τυχόν λοιποί μάρτυρες/παρατηρητές του MOBBING φοβούνται να αναμιχθούν.

Το υπηρεσιακό μπούλινγκ έχει θύτες, θύματα και παρατηρητές.

Προσωπικα θα καταγγέλλω, όπως έχω υποχρέωση και καθήκον, ό,τι περιελθει σε γνώση μου με οτιδήποτε τρόπο, σχετικά με οποιαδηποτε παράτυπη και βάναυση συμπεριφορά οποιουδήποτε ανώτερου κάθε βαθμού και θέσης, καθώς και θα καθοδηγώ τους συναδέλφους μου για τη νόμιμη υπηρεσιακή διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσουν με τη στήριξη, φυσικά, των εκλεγμένων στο Αστυνομικό συνδικαλιστικό κίνημα.

 

ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ

Αστυνόμος Β'

Αστυνομικός Συνδικαλιστής