Τις τελευταίες ημέρες γινόμαστε κοινωνοί αρκετών ειδήσεων που
αφορούν την παραβατικότητα ανηλίκων. Ο ξυλοδαρμός της 14χρονης στην
Γλυφάδα, το «ξύρισμα» με φαλτσέτα ανηλίκου μέσα σε σχολικό συγκρότημα,
η επίθεση του μαθητή με μπουνιές σε διευθυντή σχολικής μονάδας στην
Κρήτη είναι κάποιες από αυτές, οι οποίες σόκαραν (;) το πανελλήνιο και
οδήγησαν σε αναλύσεις και ερμηνείες του φαινομένου σε διάφορες εκπομπές
και αρθρογραφία.
Θα προσπαθήσω να δώσω κι εγώ την εκτίμησή μου για το φαινόμενο
με βάση την εμπειρία μου ως Αστυνομικός και πατέρας, ελπίζοντας να έχω
προσεγγίσει σωστά το ζήτημα, δίνοντάς του τις ρεαλιστικές του διαστάσεις.
Θεωρώ λοιπόν ότι υπάρχουν δύο είδη νεανικής παραβατικότητας. Το
πρώτο αφορά τους καθ’ έξη παραβατικούς ανήλικους, τους οποίους όλοι λίγο
πολύ γνωρίζουμε κι έχουμε αποδεχθεί. Πρόκειται για νέους οι οποίοι καίτοι
βιολογικά και ηλικιακά ανήκουν στην ανηλικότητα, οι συνθήκες της
καθημερινότητάς και της διαβίωσής τους, τους έχουν κάνει να περάσουν
πρώιμα το κατώφλι της ενήλικης ζωής, καθιστώντας τους στην πράξη
ενήλικους, τόσο ως προς τον τρόπο σκέψης, όσο και της εν γένει νοοτροπίας,
γεγονός που τους οδηγεί στην διάπραξη συγκεκριμένων έκνομων ενεργειών,
με τρόπο που θα ζήλευαν ακόμη και οργανωμένες εγκληματικές ομάδες.
Πρόκειται κυρίως για νέους, μέλη ευπαθών κοινωνικών ομάδων (ΡΟΜΑ,
ασυνόδευτοι μετανάστες αλλοδαποί κ.λπ.), οι οποίοι τυγχάνουν παραβατικοί
προς βιοπορισμό είτε συνειδητά, είτε απλά μιμούμενοι τον άμεσο περίγυρό
τους (συγγενείς, ομόφυλους, ομοεθνείς κ.λπ.) και στους οποίους ποτέ δεν
δόθηκε πραγματικά η ευκαιρία να ακολουθήσουν κάποιον άλλον δρόμο στη
ζωή τους.
Το πεδίο εγκληματικής δράσης των προαναφερόμενων αφορά
συγκεκριμένα αδικήματα, όπως διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, κλοπές,
ληστείες, απάτες και γενικότερα έκνομες ενέργειες οι οποίες θα τους
αποφέρουν παράνομα έσοδα, με τα οποία θα μπορέσουν να βιοποριστούν οι
ίδιοι και οι οικογένειές τους.
Οι διαβόητοι «δικαιωματιστές» της εποχής μας, θα τρέξουν σίγουρα να
με κατηγορήσουν, ότι κατατάσσοντας τους ως άνω παραβατικούς στη
κατηγορία των ενηλίκων, βρίσκομαι απέναντι στη γνώμη του κρατικού
νομοθέτη και των διαφόρων έγκριτων «κοινωνιολόγων» και «ψυχολόγων», οι
οποίοι βέβαια προβαίνουν στις αναλύσεις τους κάπου μεταξύ τρίτου και
τέταρτου ποτηριού μαλτ σε γραφεία με δρύινες επενδύσεις στους τοίχους και
σίγουρα όχι μέσα σε κάποιον καταυλισμό ΡΟΜΑ ή σε κάποια από τις τρώγλες
του κέντρου των Αθηνών, όπου στιβάζονται κατά δεκάδες νεαροί άραβες και
αφρικανοί. Γιατί αν πράγματι είχαν την πραγματική επαφή με τις εν λόγω
ομάδες συνανθρώπων μας, θα καταλάβαιναν εύκολα ότι ένας
δεκαεπτάχρονος που έχει παντρευτεί κι έχει ήδη τα δύο πρώτα του παιδιά,
μένει μόνος του κι έχει ήδη παραβατική πορεία αρκετών ετών, δεν έχει τίποτα
κοινό με τον ανήλικο μαθητή (Έλληνα ή αλλοδαπό) που διαμένει με την
οικογένειά του και βιώνει μία φυσιολογική, κατά τα δυτικά πρότυπα, παιδική ή
εφηβική καθημερινότητα.
Προηγμένα κράτη βέβαια (βλ. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής) έχουν ήδη
προνοήσει για παρόμοιες καταστάσεις και με σκοπό την προστασία της
κοινωνίας από την καλπάζουσα εγκληματικότητα, έχουν προσαρμόσει νομικά
την ποινική αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων, δίνοντας τη δυνατότητα στο
νομικό σύστημα να δικάζει τους εν λόγω παραβάτες ως ενηλίκους, στερώντας
τους τις ευεργετικές νομικές διατάξεις που απευθύνονται σε ανηλίκους. Στη
χώρα της ασυδοσίας βέβαια και της εμμονικής προστασίας των δικαιωμάτων
των δραστών κι όχι των πραγματικών θυμάτων εγκληματικών ενεργειών, κάτι
τέτοιο μοιάζει τόσο μακρινό, όσο και η τιμή της αμόλυβδης στα 0,70 λεπτά του
ευρώ το μακρινό 2006.
Δυστυχώς για την Ελληνική κοινωνία αλλά και το επίσημο Ελληνικό
κράτος η ως άνω κατάσταση και κυρίως τα αίτιά της, τυγχάνουν απολύτως
αδιάφορα κι έρχονται στο προσκήνιο μόνο όταν «ακουμπήσουν» την δική μας
καθημερινότητα, πέφτοντας θύμα, οι ίδιοι ή άτομα του περίγυρού μας, της
προπεριγραφόμενης παραβατικής συμπεριφοράς.
Αυτό που «καίει» και προβληματίζει την Ελληνική κοινωνία είναι οι
εγκληματικές ενέργειες των «σπλάχνων» της, παιδιών δηλαδή της διπλανής
πόρτας ή ακόμα και της δικής μας, με θύματα πάλι παιδιά της ίδιας
κατηγορίας, ενέργειες οι οποίες δεν έχουν κίνητρο το οικονομικό όφελος, αλλά
την αντικοινωνική συμπεριφορά. Αυτό για εμένα είναι το δεύτερο είδος
νεανικής παραβατικότητας.
Τα χαρακτηριστικά της είναι απλά και ευδιάκριτα, με κεντρική ιδέα την
πραγματοποίηση έκνομων ενεργειών η οποία θα οδηγήσει στην κοινωνική
καταξίωση στους κόλπους της παρέας/σχολείου/ομάδας, στην επιβολή
τρόμου στους πιο αδύναμους, στην αποδοχή από ήδη «καταξιωμένους»
ανήλικους και γενικότερα στην ικανοποίηση της ανάγκης του ανήκειν.
Το βασικό αδίκημα είναι ο εκφοβισμός και η ιδιαίτερα σκληρή
συμπεριφορά «bulling» σε βάρος συνομήλικων τους, η οποία λαμβάνει χώρα
με σωματική και λεκτική βία (εξυβρίσεις, απειλές, εξευτελισμούς), την
προσβολή της προσωπικότητας του θύματος αφαιρώντας του προσωπικά
αντικείμενα (χαρτζιλίκι, ενδύματα, υποδήματα κ.λπ) όχι για την αποκόμιση
οικονομικού οφέλους, αλλά για τον εξευτελισμό και τη συντριβή του ατόμου.
Κάπου εδώ έρχεται να βοηθήσει η τεχνολογία και τα ηλεκτρονικά κοινωνικά
δίκτυα, καθώς οι ως άνω πράξεις συνήθως βιντεοσκοπούνται, τα επίμαχα
αρχεία αναρτούνται στο διαδίκτυο και «μοιράζονται» σε κλειστές διαδικτυακές
ομάδες, διαμορφώνοντας για το θύμα έναν ζωντανό εφιάλτη, από τον οποίο
δεν μπορεί να ξεφύγει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως και ποτέ.
Επιπρόσθετα έχουμε και την διάπραξη εγκληματικών ενεργειών από
ανήλικους όπως χρήση ναρκωτικών ουσιών, κλοπές, ληστείες, επιθέσεις σε
εκπαιδευτικούς/αστυνομικούς/ενηλίκους, οι οποίες λαμβάνουν χώρα προς
«καταξίωση» στους κόλπους του μικρόκοσμού τους, δίνοντας νόημα στην
ύπαρξή τους.
Και κάπου εδώ θα ξεκινήσουμε να λέμε κάποιες πικρές αλήθειες.
Συζητώντας με αρκετούς γονείς για την εν λόγω κατάσταση, διαπιστώνω με
λύπη ότι άπαντες σοκάρονται με αυτή και τρέμουν στην ιδέα ότι το δικό τους
παιδί ενδέχεται να πέσει θύμα της παραβατικής συμπεριφοράς άλλων
ανηλίκων, έχοντας προεξοφλήσει ότι τα δικά τους παιδιά σε καμία περίπτωση
δεν θα εμπλακούν ως θύτες σε τέτοιες συμπεριφορές. Ανατρέχοντας όμως
στα επίσημα στατιστικά που αφορούν παρόμοιες πράξεις, εύκολα διαπιστώνει
κανείς πως θύτες δεν τυγχάνουν μόνο παιδιά μεταναστών, προβληματικών
οικογενειών, παιδιά χαμηλού βιοτικού επιπέδου και οικογενειών χαμηλού
κοινωνικού προφίλ, αλλά και νεαροί/νεαρές των λεγόμενων «καλών»
οικογενειών, τέκνα «νοικοκυραίων», όπως αρέσκονται οι αριστεριστές να
αποκαλούν και μάλιστα σε ισόποσα ποσοστά.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Ποιος ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση; Οι
απαντήσεις των γονέων στις αιτιάσεις μου σχεδόν οι ίδιες. Μα ποιος άλλος;
Όλοι εκτός από εμάς τους γονείς. Φταίνε οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι είναι
τελείως αδιάφοροι στις μέρες μας. Φταίει το κράτος που δεν έχει προσλάβει
κοινωνικούς λειτουργούς και παιδοψυχολόγους στα σχολεία. Φταίει η
αστυνομία που δεν ασχολείται με την νεανική παραβατικότητα. Ιδέες πολλές
και διάφορες για το ποιος φταίει, αλλά κυρίως ιδέες χρήσιμες για το εγώ μας,
καθώς μας απαλλάσσει σαν γονείς από κάθε ευθύνη μεταθέτοντάς την κάπου
αλλού. Έχουμε βέβαιά και μεγάλο ταλέντο σαν λαός στο εν λόγω άθλημα.
Είμαστε εμείς οι Έλληνες που βρίζουμε τους πολιτικούς μας, τους οποίους
μάλλον ψηφίζουν εξωγήινοι κάθε τέσσερα χρόνια κι όχι εμείς. Είμαστε εμείς οι
Έλληνες που βρίζουμε για την απουσία κρατικών παροχών, ενώ παράλληλα
δεν δηλώνουμε ποτέ τα πραγματικά εισοδήματά μας στην εφορία. Είμαστε
εμείς οι Έλληνες, οι Μακεδονομάχοι που φοράμε τις Ελληνικές σημαίες και
τους μεγαλόσταυρους, αλλά ψωνίζουμε τα πάντα στη Βουλγαρία και τα
Σκόπια ένεκα προνομιακών τιμών. Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε.
Θα ήθελα λίγο στο σημείο αυτό να φανταστούμε μία κάμερα να
καταγράφει την καθημερινότητα των γονιών παιδιών θυτών, των
προαναφερόμενων συμπεριφορών, από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους έως
το σήμερα. Ας πατήσουμε λοιπόν το play κι ας δούμε τι έχει καταγραφεί.
Βλέπουμε λοιπόν έναν πατέρα να οδηγάει σαν μανιακός και να βρίζει με
χυδαίες εκφράσεις μπροστά στα παιδιά του τους άλλους οδηγούς. Βλέπουμε
έναν πατέρα και μία μάνα να εργάζονται αρκετές ώρες κάθε ημέρα και να
έχουν «παρκάρει» τα παιδιά σε παππούδες, γιαγιάδες, ολοήμερα σχολεία,
δραστηριότητες, νταντάδες. Τις λίγες ώρες της ημέρας που τους μένουν για να
αλληλεπιδράσουν με αυτά, κάθονται αποχαυνωμένοι στην πολυθρόνα
κοιτάζοντας με απλανές βλέμμα το χαζοκούτι ή την οθόνη του κινητού τους,
απαντώντας γενικόλογα στα παιδιά, αποφεύγοντας φυσικά οποιαδήποτε
επαφή με τα μάτια τους. Βλέπουμε ενοχικούς γονείς να προσπαθούν να
αναπληρώσουν την ανυπαρξία τους ικανοποιώντας όλες και χωρίς μέτρο τις
υλικές απαιτήσεις των σπλάχνων τους. Γι’ αυτό δουλεύουμε τόσες ώρες
άλλωστε. Βλέπουμε γονείς να μιλάνε άσχημα και να προσβάλουν ο ένας τον
άλλο με σκληρές εκφράσεις, ουρλιάζοντας και φωνάζοντας μπροστά στα
παιδιά. Βλέπουμε γονείς να έχουν αντικαταστήσει το παιχνίδι με τα παιδιά
τους με προπονήσεις 5x5, μαθήματα ρομποτικής, μαθήματα μοντέρνου
χορού, μαθήματα βοτανικής και αφρικανικών τεχνών, οτιδήποτε δηλαδή
μπορεί να κρατήσει απασχολημένα τα παιδιά και μακριά από αυτούς.
Βλέπουμε πατεράδες να παίρνουν τον μικρό στο γήπεδο και για ενενήντα
λεπτά να βρίζουν την μάνα του διαιτητή, την αδερφή του αντίπαλου
τερματοφύλακα και να εύχονται καρκίνους στον πρόεδρο της άλλης ομάδας.
Βλέπουμε μαμάδες να πηγαίνουν από κομμωτήριο σε σπά, από σπα σε
νυχάδικο, από νυχάδικο σε σαλόνι ομορφιάς, να ντύνονται σαν εργαζόμενες
στην βιομηχανία του πορνό δίνοντας το σωστό πρότυπο στην κόρη τους.
Βλέπουμε γονείς να πηγαίνουν σαν μαινόμενοι ταύροι στο σχολείο
προκειμένου να επιπλήξουν τον δάσκαλο που τόλμησε να κάνει παρατήρηση
στο «καμάρι» τους. Βλέπουμε πατεράδες και μανάδες να ζητάνε τον λόγο από
τους αστυνομικούς που «μάζεψαν» τον 15χρονο μορφονιό τους από την
πλατεία όπου βρισκόταν με τους φίλους του στις 2 τα ξημερώματα. Βλέπουμε
γονείς να παίζουν στη διαπασόν και να χορεύουν έξαλλα με τους μικρούς
τους το «πίνω μπάφους και πάιζω προ», «έχω το πιστόλι στ’ αμάξι», «έχω
γούστα ακριβά» καμαρώνοντας σαν γύφτικα σκερπάνια. Βλέπουμε γονείς να
θέλουν να τονώσουν την αυτοπεποίθηση των τέκνων τους μειώνοντας άλλους
συνομηλίκους τους και στηλιτεύοντας κάθε διαφορετικότητα. Και κυρίως
βλέπουμε γονείς να έχουν βρει το φάρμακο στην επιμονή των παιδιών τους
να χαλάνε την αταραξία τους. Το κινητό τηλέφωνο και το τάμπλετ. Ώρες
αποχαύνωσης για τους μικρούς μας φίλους μπροστά σε οθόνες,
παρακολουθώντας βιντεάκια στο τικ τοκ ή το you tube όπου αναγνωρισμένοι
ινφλουένσερς, τράπερς και κάθε είδους ανώμαλοι τους διδάσκουν τα νέα ήθη
της εποχής μας.
Είμαστε εντάξει; Σας θυμίζουν κάτι κάποια από τα παραπάνω; Ή σε
ορισμένες περιπτώσεις όλα; Θα μπορούσα να γράφω για ώρες, αλλά η κάρτα
μνήμης της κάμερας έχει συγκεκριμένη χωρητικότητα.
Σίγουρα στο υπό εξέταση φαινόμενο σημαντικό μερίδιο ευθύνης
φέρουν κι άλλοι παράγοντες. Μην ξεχνιόμαστε ότι ζούμε ακόμη στην Ελλάδα
της μεταπολίτευσης, την Ελλάδα των ασύδοτων δικαιωμάτων και των
μηδενικών υποχρεώσεων. Την Ελλάδα όπου οποιαδήποτε μορφή κρατικής
εξουσίας (αστυνομία, καθηγητές, δάσκαλοι κ.λπ.) αντιμετωπίζεται ως
εφάμιλλη ή και χειρότερη της πάλαι ποτέ κραταιάς οθωμανικής εξουσίας κατά
την τουρκοκρατία, έτσι ώστε οποιαδήποτε αψήφιση αυτής τυγχάνει όχι μόνο
ανεκτή, αλλά και καταχειροκροτούμενη. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα όπου η
αριστερά χωροχρονικά βρίσκεται ακόμα στον Μάη του 68 στο Παρίσι, οπότε
όλοι οι νέοι έχουν δίκιο σε ότι κι αν ζητήσουν, δεν έχουν φυσικά καμία
υποχρέωση, ενώ η ανυπακοή σε όλους και όλα είναι υποχρέωση κι όχι
δικαίωμα. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα όπου η μέση ποινική αντιμετώπιση
έκαστου παραβάτη χαρακτηρίζεται από ποινή με αναστολή και ύστερα από
μακροχρόνια δικαστική διαδικασία (στην ουσία ατιμώρητος). Διαβιούμε σε μία
χώρα όπου ο σωφρονισμός των ανηλίκων παραβατών –σε περίπτωση που
αυτός προφυλακισθεί- λαμβάνει χώρα σε ανοικτές υποστελεχωμένες δομές,
όπου η παραμονή σε αυτές βασίζεται στο φιλότιμο του παραβάτη κι όχι στον
εξαναγκασμό όπως επιτάσσει κάθε στερητική της ελευθερίας ποινή. Θα
συνέχιζα για τις ανύπαρκτες κοινωνικές δομές και τις άπειρες δυσλειτουργίες
των κρατικών δομών αλλά θεωρώ ότι θα κουράσω.
Σκοπός μου με το παρόν άρθρο ήταν να αφυπνιστούμε όλοι μας σαν
γονείς και να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας, τουλάχιστον εμείς,
προκειμένου να δώσουμε το σωστό παράδειγμα στα παιδιά μας και να
μεγαλώσουμε σωστούς ανθρώπους, που να σέβονται τους γύρω τους.
Θεωρώ την ατομική ευθύνη θεμέλιο λίθο για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας
ανθρώπινης και βιώσιμης, στην οποία υπάρχει χώρος για όλους μας.
0 Σχόλια